علم امام سجادبهترین سند برای فهم گوشه‌ای از علم و عظمت و معنویت امام سجاد (علیه‌السّلام) بررسی و تدبر و تعمق در همین صحیفه سجادیه است که هر قدر بیشتر در آن فرو رویم به معارف بیشتری پی می‌بریم، همچنین رساله حقوق آن حضرت و کلمات نورانی منقول از آن حضرت همگی گویای این مطلب است. ۱ - علم آل محمدحضرت مولی الموحدین علی (علیه‌السّلام) فرمودند: لایقاس بآل محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) من هذه الامه احد؛ هیچکس از این امت را نمی‌شود (و نمی‌توان) با آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مقایسه نمود. آری ما دنیویان هرگز با این معرفت و دانش کم و کوتاه خود نمی‌توانیم اوج عظمت و مقام والا و علم بی انتهای معصومین (علیهم‌السّلام) را درک کنیم، چرا که وقتی چشمه‌ای به دریای بیکران و لایزال الهی وصل گردد متصف به آن وسعت و عظمت می‌گردد. ۲ - علم سید الساجدینبهترین سند برای فهم گوشه‌ای از علم و عظمت و معنویت امام سجاد (علیه‌السّلام) بررسی و تدبر و تعمق در همین صحیفه سجادیه است که هر قدر بیشتر در آن فرو رویم به معارف بیشتری پی می‌بریم، همچنین رساله حقوق آن حضرت و کلمات نورانی منقول از آن حضرت همگی گویای این مطلب است. ۲.۱ - نشر معارف در قالب دعاامام در زمینه نشر معارف و احکام الهی در تمامی زمینه‌ها و معارف در قالب دعا و مناجات چنان عمیق و سترگ و گسترده گامهای بلند و بزرگ برداشته‌اند که دانشمندان را به تحسین غیرقابل وصف و اعجاب واداشته است ۲.۲ - نظر شیخ مفید درباره علم امامدانشمند بزرگ شیعه ، مرحوم شیخ مفید (رحمة‌الله‌علیه) می‌نویسد: فقهای اهل تسنن به قدری علوم از او نقل کرده‌اند که به شمارش نمی‌گنجد، و مواعظ و دعاها و فضایل قرآن و حلال و حرام به حدی از آن حضرت نقل شده است که در میان دانشمندان مشهور است و اگر بخواهیم آنها را شرح دهیم، سخن به درازا می‌کشد و... [۲]
شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۲۶۰، مکتبه بصیرتی.
۳ - عبادت امام سجادخاندان پیغمبر به پیروی از سید و مقتدای خود در عبادت پروردگار اهتمام خاصی داشتند. قرآن به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) امر کرد که پاسی از شب را به نماز بگذراند تا آن که خدا او را به مقامی محمود برساند: «عسی ان یبعثک ربک مقاما محمودا» و او چنان در کار عبادت اهتمام ورزید که قرآن به دلداریش آمد «و ما انزلنا علیک القرآن لتشقی» پس از او امامان دین سیرت جد خود را زنده نگاه داشتند و در میان آنان علی ابن ابی طالب (علیه‌السّلام) و علی ابن الحسین (علیه‌السّلام) در کثرت عبادت امتیازی خاص یافته‌اند چنان که از لقب‌های او سید العابدین، سید الساجدین، و ذو الثفنات است. [۵]
شهیدی، سید جعفر، زندگانی علی بن الحسین، ص۱۳۹.
قطعا آنچه که از عبادت و طاعت امام سجاد (علیه‌السّلام) نقل شده، گوشه‌ای از عبادت آن حضرت است که دیگران مشاهده کرده‌اند و برای ما نقل شده است. خلوت‌های مناجات امام با حضرت حق جل و علا به گونه‌ای بود که صفت ذوالثفنات از ویژگیهای آن حضرت بود که پس از هر مدتی پیشانی آن امام بزرگوار پینه بسته و آن را جدا می‌کردند. یکی از یاران آن حضرت نقل می‌کند که: امام سجاد (علیه‌السّلام) را دیدم از شامگاه تا سحر طواف و عبادت می‌کرد در حالی که همگان خفته بودند، آن حضرت با چشمانی گریان با سوز و عشق مناجات می‌کردند. [۶]
ابن شهر آشوب، مناقب، ج۴، ص۱۵۱، با تلخیص، انتشارات علامه، قم.
۳.۱ - زرد شدن رنگ حضرتعبدالله بن محمدقرشی روایت می‌کند که: چون علی بن الحسین (علیه‌السّلام) وضو می‌گرفت، رنگش زرد می‌شد، به ایشان می‌گفتند تو را چه می‌شود، می‌فرمود: آیا می‌دانید پیش چه کسی بر پا بایستم؟ [۷]
شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۴۳.
۳.۲ - یاد آتش آخرتروزی امام سجاد (علیه‌السّلام) در سجده بود، آتش در خانه اش افتاد، بدو گفتند یابن رسول الله آتش، آتش! و او همچنان در سجده بود تا آتش خاموش شد، بدو گفتند: چه چیز شما را از آتش به خود مشغول کرد؟ امام (علیه‌السّلام) فرمود: آتش آخرت. خادم آن حضرت نقل می‌کند: نه در شب برای او رختخوابی گستردم و نه در روز برای او سفره‌ای نهادم. ۳.۳ - امام باقر و توصیف عبادت پدرشانحضرت امام باقر (علیه‌السّلام) در توصیف عبادت‌های پدر بزرگوارش چنین می‌فرماید: پدرم در یک شبانه روز، هزار رکعت نماز می‌خواند، چنان که امیرالمؤمنین حضرت علی (علیه‌السّلام) چنین می‌کرد. آن حضرت پانصد درخت خرما داشت که در کنار هر یک از آنها دو رکعت نماز می‌خواند. هنگام نماز رنگ از چهره پدرم می‌پرید و همچون بنده‌ای ذلیل در پیشگاه خداوند به نماز می‌ایستاد و اعضای بدنش از خوف پروردگار به شدت می‌لرزید و به گونه‌ای نماز می‌خواندند که گویا آخرین نماز اوست و پس از آن از دنیا خواهد رفت. ۳.۴ - حکمت عبادت امام سجادو اما در بیان حکمت دعاهاو عبادات بسیار آن امام، روزی امام باقر (علیه‌السّلام) هنگامی که پدر بزرگوار خود را در حال عبادتی عمیق و سجده‌های طولانی و زیاد دید از ایشان پرسید: «پدرجان! چگونه این همه عبادت می‌کنید و از خود بی خود می‌شوی؟» امام سجاد (علیه‌السّلام) باز به گریه افتاد و پس از لحظه‌ای سکوت فرمود: «فرزند عزیزم! اگر تو به عبادت‌های جدت امیرالمؤمنین آگاه می‌شدی، هرگز عبادت مرا به حساب نمی‌آوردی، عبادت من کجا و عبادت امیر مؤمنان علی (علیه‌السّلام) کجا؟! » (ارشاد شیخ مفید) این بود گوشه‌ای مختصر از عظمت والای زین العابدین امام سجاد (علیه‌السّلام) و فرهنگ دعا در محضر آن حضرت و طاعت و عبادت و دعای آن حضرت (علیه‌السّلام). اللهم صل علیهم صلوة زاکیة نامیة دائمة طیبة. ۴ - عناوین مرتبطاخلاق امام سجاد؛ امام سجاد علیه‌السلام؛ دعاهای امام سجاد ۵ - پانویس
۶ - منبعاندیشه قم، برگرفته از مقاله «علم امام سجاد»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۲/۱۵. رده‌های این صفحه : تاریخ زندگانی امام سجاد | تاریخ معصومان | علم امام | علم معصومین | فضائل امام سجاد | مقالات اندیشه قم | ویژگی های امام
|